Domowa czekolada nie cieszy się zbyt dużą popularnością. Nie mam pojęcia dlaczego, ponieważ jest przepyszna i banalnie prosta w przygotowaniu – wystarczą 3 składniki i 5 minut czasu. Dzięki wyborowi odpowiednich produktów jest ona także o wiele zdrowsza niż jej sklepowe odpowiedniki. Surowe kakao, nierafinowany tłuszcz i zastąpienie cukru bardziej wartościowymi słodzikami czynią domową czekoladę pokarmem prozdrowotnym.
W tym artykule prezentuję przepisy na dwie zdrowe domowe czekolady: pierwsza z nich jest na bazie masła kakaowego, a druga na bazie o wiele łatwiej dostępnego oleju kokosowego. Obie są pyszne i w smaku nie odbiegają od produktów dostępnych na sklepowych półkach.
Dlaczego warto robić domową czekoladę?
Przyjęło się mówić, że czekolada jest zdrowa. Oczywiście większość ludzi jest świadomych faktu, że nie chodzi tutaj o czekoladę mleczną, która zawiera praktycznie śladowe ilości kakao, za to obfituje w cukier, który w większości tego typu produktów wymieniany jest na pierwszym miejscu w składzie. Co innego czekolada gorzka, prawda? ????
Przyjrzyjmy się zatem składowi czekolady klasycznej gorzkiej z Wedla: Miazga kakaowa, Cukier, Kakao o obniżonej zawartości tłuszczu, Tłuszcz kakaowy, Emulgatory (lecytyna sojowa i E476), Aromat. Masa kakaowa minimum 64%. [1]
Moim zdaniem ten produkt nie powinien być w ogóle określany mianem „gorzkiej czekolady” ze względu na stosunkowo niską zawartość masy kakaowej oraz wysoką zawartość cukru (drugie miejsce w składzie). Na uwagę zasługuje także E476 (Polirycynooleinian poliglicerolu pełniący funkcję emulgatora) [2] oraz tajemniczy „aromat”. Oczywiście istnieją też czekolady z o wiele lepszym składem, jednak trudno znaleźć takie, robiąc zakupy w Lidlu czy Biedronce ????
Przygotowując domową czekoladę, mamy pewność, że zawiera ona same zdrowe składniki. Przede wszystkim zwykły cukier możemy zastąpić jego zdrowszymi odpowiednikami: syropem z agawy, syropem klonowym, ksylitolem lub erytrolem. A w dodatku zrobienie domowej czekolady jest banalnie proste i wyjątkowo mało czasochłonne. Aż się dziwię, że nie cieszy się to większą popularnością.
Jakie właściwości zdrowotne ma domowa czekolada?
Dzięki wysokiej zawartości surowego kakao, jedzona w rozsądnych ilościach domowa czekolada, może wykazywać bardzo pozytywny wpływ na zdrowie. W przeszłości wszelkie produkty wytwarzane z ziaren kakaowca traktowane były nie tylko jako przysmaki, ale także jako lekarstwa. Pomiędzy XVI a XX wiekiem odkryto ponad 100 leczniczych właściwości czekolady. Najlepiej udokumentowanymi z nich są: wspomaganie trawienia, przyspieszanie przyrostu wagi u niedożywionych pacjentów oraz stymulacja układu nerwowego. Kakao chroni neurony przed urazami i stanami zapalnymi, redukuje stany lękowe, usprawnia funkcje poznawcze oraz poprawia nastrój. [3]
Jak czytamy w publikacji Cocoa and Chocolate in Human Health and Disease, “kakao zawiera więcej przeciwutleniaczy fenolowych niż większość produktów spożywczych”. Swoje antyoksydacyjne działanie zawdzięcza w największym stopniu flawonoidom, takim jak katechina, procyjanidyny i epikatechina. Ten ostatni związek wpływa pozytywnie na śródbłonek naczyń krwionośnych poprzez regulację produkcji tlenku azotu. Dzięki swoim przeciwutleniającym właściwościom, kakao może także oddziaływać na insulinoodporność i tym samym redukować ryzyko cukrzycy. [3]
Domowa czekolada może wykazywać także potencjał w leczeniu i profilaktyce takich dolegliwości jak m.in: alergie, urazy oksydacyjne, nowotwory, hiperglikemia, stany zapalne czy nadciśnienie. [4] Badania wskazują także na to, że spożywanie kakao wpływa pozytywnie na stan mikroflory jelitowej, stymulując jej rozrost. [5]
Indianie Kuna z wysp San Blas w Panamie piją średnio 3 kubki kakao dziennie, co prawdopodobnie przyczynia się do bardzo niskiej zachorowalności na nadciśnienie, z którym zmaga się zaledwie 2,2% populacji. Nie ma wśród nich także tendencji do tego, aby ciśnienie krwi wzrastało wraz z wiekiem. Rzadziej doświadczają również cukrzycy, nowotworów, udarów czy zawałów serca. Dużo wyższy odsetek zachorowalności obserwuje się wśród członków plemienia Kuna, którzy wyemigrowali do Panamy kontynentalnej. Szacuje się jednak, że Kunowie mieszkający na odległych wyspach piją 10-krotnie więcej kakao, a także spożywają 2 razy więcej owoców i 4 razy więcej ryb. [3]
Domowa czekolada numer 1: przepis na bazie masła kakaowego
Domowa czekolada na bazie masła kakaowego jest wyrobem w bardzo bliskim stopniu przypominającym sklepową gorzką czekoladę (zarówno pod względem smaku, jak i konsystencji) . Dzięki temu, że masło kakaowe nie roztapia się w temperaturze pokojowej, możemy przechowywać ją poza lodówką.
Składniki
- 100 g surowego nierafinowanego masła kakaowego
- 6 łyżek surowego kakao
- 4 łyżki syropu z agawy (lub klonowego)
- 2 garści orzechów nerkowca lub obranych ze skórki migdałów
- szczypta chili (opcjonalnie)
Przepis
Masło kakaowe roztapiamy w kąpieli wodnej – wkładamy miseczkę do garnka z gorącą wodą, wrzucamy masło i mieszamy do roztopienia. Następnie dodajemy kakao, pokruszone orzechy, syrop z agawy i łączymy ze sobą wszystkie składniki. Na koniec wylewamy masę na dno płaskiego naczynia, w którym rozłożyliśmy wcześniej papier do pieczenia. Gdy czekolada zastygnie, kroimy ją na kawałki. Aby przyspieszyć proces stygnięcia, można wstawić ją do lodówki.
Domowa czekolada numer 2: przepis na bazie oleju kokosowego
Zaletą tego rodzaju czekolady jest na pewno łatwiejsza dostępność składników. Olej kokosowy możemy dostać praktycznie w każdym markecie. Wadą jest na pewno konieczność przechowywania w lodówce lub w zamrażarce, ponieważ dosyć szybko się roztapia. Zapewniam jednak, że jest pyszna. Świeżo wyciągnięta z zamrażalnika smakuje bardzo podobnie do sklepowej gorzkiej czekolady.
Składniki
- 6 łyżek nierafinowanego oleju kokosowego
- 6 łyżek surowego kakao
- 4 łyżki syropu z agawy (lub klonowego)
- 6 łyżeczek wiórków kokosowych
- 2 garści pokruszonych orzechów nerkowca lub migdałów
- szczypta chili (opcjonalnie)
Przepis
Olej kokosowy podgrzewamy delikatnie w rondelku, aby się rozpuścił. Dodajemy kakao, wiórki kokosowe i syrop z agawy, a następnie dokładnie mieszamy i wrzucamy orzechy.
Dno płaskiego naczynia wykładami papierem do pieczenia, wlewamy masę i wstawiamy do zamrażarki na minimum 2 godziny. Gdy czekolada już całkowicie zastygnie, możemy ją pokroić w kostki. Przechowujemy ją wyłącznie w lodówce lub zamrażarce. W temperaturze pokojowej szybko się roztopi.
O czym należy pamiętać kupując składniki?
Kakao
Kluczowy jest zakup odpowiedniego kakao. Pamiętajmy, że słodki proszek typu instant, który z radością spożywany jest przez dzieci, to nie jest prawdziwe kakao, tylko wyrób kakaopodobny. Do domowej czekolady potrzebujemy prawdziwego surowego (najlepiej organicznego i nieodtłuszczonego) sproszkowanego kakao. Taki produkt można najłatwiej dostać w sklepach z ekologiczną żywnością. Ciężko będzie go kupić w markecie, chociaż czasami można odnaleźć go na półkach z bio jedzeniem.
Olej/masło
Wybieraj surowe, nierafinowane masło tłoczone z ziaren kakaowca. Ważne jest to, aby producent wyraźnie zaznaczył, że nadaje się ono do celów spożywczych. Masło kakaowe ma postać twardej masy, która topnieje po podgrzaniu. Świetnie nadaje się także do pielęgnacji skóry i włosów. Dzięki zawartych w nim przeciwutleniaczom chroni skórę przed działaniem promieniowania ultrafioletowego.
Jeśli decydujesz się na zrobienie czekolady na bazie oleju kokosowego, najważniejsze jest to, aby na opakowaniu znajdowała się informacja o tym, że jest on nierafinowany i tłoczony na zimno.
Orzechy i wiórki kokosowe
Wybieraj orzechy w szczelnych i nieprzeźroczystych opakowaniach. Unikaj produktów sprzedawanych na wagę, które mają ciągłą styczność z powietrzem i światłem. Po otwarciu opakowania, zamknij orzechy w szczelnym pojemniku i postaw w ciemnych miejscu (na przykład w szafce kuchennej).
Upewnij się, że w składzie wiórków kokosowych nie ma żadnych podejrzanych dodatków, na przykład dwutlenku siarki (E-220). Warto wybierać produkty z certyfikatem ekologicznym.
Słodzik
Do posłodzenia możesz użyć syropu z agawy lub klonowego. Pamiętaj jednak, aby zawsze sprawdzać skład – jeśli produkty zawierają cukier lub jakiekolwiek inne podejrzane dodatki, nie kupuj ich. Warto postawić tutaj na syropy z certyfikatami ekologicznymi.
Do domowej czekolady można także dodać erytrol lub ksylitol. W przypadku tego ostatniego upewnij się, że jest to produkt fiński wytworzony z brzozy (a nie chińska podróbka z kukurydzy).
Papier do pieczenia
Nie jest to oczywiście składnik czekolady, ale jest potrzebny do jej przygotowania. Dlatego warto wspomnieć, że najlepiej jest unikać białego papieru do pieczenia, który zazwyczaj wybarwiany jest środkami chemicznymi. Używajmy tylko i wyłącznie ciemnego papieru, najlepiej ekologicznego.
Czy można zrobić czekoladę bez cukru?
Można, aczkolwiek będzie bardzo gorzka i nie wiem, czy komukolwiek przypadnie do gustu. Jeśli jesteś diabetykiem lub po prostu dbasz o linię, polecam dodatek ksylitolu, który posiada niski indeks glikemiczny. Dodatkowo szacuje się, że jest o 40% mniej kaloryczny niż zwykły cukier. A w związku z tym, że kakao ma udowodnione właściwości przyspieszające przemianę materii oraz kontrolujące insulinodoporność, taka domowa czekolada jest świetnym rozwiązaniem dla cukrzyków i osób dbających o szczupłą sylwetkę. Oczywiście warto ją jeść w rozsądnych ilościach, bo każda skrajność jest zła.
Źródła
- Czekolada klasyczna gorzka 64%, E. Wedel, wedel.pl
- Polirycynooleinian poliglicerolu, Wikipedia, pl.wikipedia.org
- Cocoa and Chocolate in Human Health and Disease, NCBI, ncbi.nlm.nih.gov
- Health benefits of cocoa, PubMed, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Cocoa and Dark Chocolate Polyphenols: From Biology to Clinical Applications, NCBI, ncbi.nlm.nih.gov
